Als iemand vraagt hoe het écht met je gaat… en je klapt dicht

Er zijn van die momenten waarop iemand oprecht vraagt: "Hoe gaat het nou écht met je?" of "Je kunt je verhaal bij mij kwijt hoor." Goed bedoeld, liefdevol misschien zelfs, en toch… in plaats van dat het uitnodigt om te delen, gebeurt er iets anders. Je bevriest. Je klapt dicht. Alle woorden die misschien net nog door je hoofd gingen, verdwijnen als sneeuw voor de zon.

 

En terwijl de ander je aankijkt, wachtend op een antwoord, voel je alleen maar een enorme blokkade. Je voelt de druk om iets te zeggen, maar wat? Hoe leg je uit wat er in je gebeurt als je niet eens de woorden kunt vinden?

Waarom klap je dicht?

Dichtklappen is een vorm van bevriezing, een automatische reactie van je zenuwstelsel op een gevoel van overweldiging. Dit gebeurt vaak als:

• De vraag te direct of onverwacht komt.
• Je jezelf niet emotioneel veilig genoeg voelt om te delen.
• Je geleerd hebt om gevoelens voor jezelf te houden.
• Je niet goed weet wat je eigenlijk voelt of hoe je het onder woorden brengt.
• Je het gevoel hebt dat er niet genoeg ruimte is voor het échte antwoord.

In essentie is het een beschermingsmechanisme. Je lichaam en geest trekken zich even terug omdat het te veel, te snel of te onveilig voelt om te reageren.

De onderstroom: waarom voelt het onveilig?

Oppervlakkig gezien lijkt het misschien niet logisch dat een goedbedoelde vraag zo’n blokkade oproept. Maar als je wat dieper kijkt, kan het te maken hebben met eerdere ervaringen waarin je niet gehoord of begrepen werd. Misschien heb je ooit je gevoelens gedeeld en werd er overheen gepraat, kreeg je goedbedoelde adviezen waar je niets aan had, of voelde je je beoordeeld.

Soms is het ook een intern conflict. Er is een deel van je dat misschien wél wil delen, maar een ander deel dat zegt: "Doe maar niet. Straks maak je het te zwaar. Straks begrijpen ze het niet. Straks denken ze dat je overdrijft."

De ongeschreven regels van kwetsbaarheid

In onze samenleving wordt er veel gepraat over kwetsbaarheid en openheid, maar in de praktijk zijn er nog steeds ongeschreven regels:

• Je mag best delen, maar liever niet te veel.
• Je mag kwetsbaar zijn, maar het moet wel snel weer beter gaan.
• Je mag je hart luchten, maar het moet niet ongemakkelijk worden.

Dat maakt dat je onbewust voelt: Is dit een echte uitnodiging, of een sociaal bedoelde vraag waar ik snel ‘ja, gaat wel’ op moet zeggen?

Wat kun je doen als je dichtklapt?

Allereerst: wees mild voor jezelf. Het feit dat je dichtklapt betekent niet dat er iets mis met je is. Het betekent simpelweg dat je systeem nog aan het uitzoeken is hoe het zich veilig kan voelen in deze situatie. Een paar dingen die kunnen helpen:

• Neem tijd – Je hoeft niet meteen te antwoorden. Een diepe ademhaling, een korte stilte of een "Dat is een grote vraag, even voelen hoor" kan al ruimte scheppen.
• Kleine stapjes – Je hoeft niet meteen je hele binnenwereld bloot te leggen. Begin met iets kleins: "Ik vind het moeilijk om daar antwoord op te geven." of "Ik weet het eigenlijk niet zo goed."
• Voel wie je tegenover je hebt – Is deze persoon er echt om te luisteren? Voel je je veilig bij hen? Je mag ook besluiten dat je nu even niet wilt delen.
• Schrijf het op – Soms helpt het om eerst in woorden te vatten wat je voelt, voordat je het uitspreekt.
• Herken je patroon – Hoe vaker je merkt dat je dichtklapt, hoe bewuster je wordt van de momenten waarop dit gebeurt en wat je dan nodig hebt.

De vraag achter de vraag

Soms zit er ook een andere vraag achter je bevriezing: Wil ik eigenlijk wél delen? Misschien is het niet alleen de directheid van de vraag die je laat bevriezen, maar ook je eigen verlangen om gehoord te worden… en de angst dat het niet lukt zoals je zou willen.

Want echte kwetsbaarheid vraagt niet alleen om een luisterend oor, maar ook om een bedding waarin jouw gevoelens écht mogen bestaan, zonder haast, zonder oordeel, zonder de verwachting dat je het meteen kunt uitleggen.

 

En als je dat soort ruimte nog niet vaak hebt ervaren, is het logisch dat je even bevriest wanneer iemand je plots die ruimte lijkt te geven. Misschien is dat niet iets wat je in één keer oplost. Maar het begint met erkennen: Ja, dit gebeurt bij mij. En dat is oké. En van daaruit kun je langzaam ontdekken hoe je jezelf die ruimte kunt geven, zelfs als woorden even ontbreken.